Gerger Devlet Hastanesi Çocuk sağlığı ve Hastalıkları (Pediatri) Uzmanı Uzm. Dr. Mehmet Emin Parlak, son dönemde baş gösteren ishal vakalarına yönelik, hastalık sebepleri ve dikkat edilmesi gereken hususlar konusunda değerlendirmelerde bulundu.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ( Pediatri) Uzmanı Uzm. Dr. Mehmet Emin Parlak '1- 7 Temmuz İshalli Hastalıkların Önlenmesi ve Ağızdan Sıvı Tedavisi Haftası ' nedeniyle ve yaz aylarının başlamasıyla birlikte artan ishal vakalarına dikkat çekmek amacıyla, çocukların ishale yakalanmaması için ailelerin alması gereken önlemleri anlatıyor.
İshal dışkı miktarının ve dışkılalama saysının artması, dışkı kıvamının yumuşamasıyla meydana gelen bir hastalıktır. İshal ile birlikte kusma, ateş ve karın ağrısı olabilir. İshallerin büyük bir kısmı hafif bir hastalık olarak gelişmekte olup bir kaç gün içerisinde geçmektedir. 2 haftadan kısa süren ishaller Akut ishal olarak değerlendirilir, 2-3 haftadan uzun süren ishaller ise Kronik İshal olarak değerlendirilir ve altta yatan nedeni araştırmak için ileri değerlendirme gerekmektedir. Akut ishalde etken genellikle virüsler, parazitler ve bakteriler gibi mikrobik enfeksiyonlardır. Enfeksiyon kötü hijyen koşulları nedeniyle yiyeceklerle , içme sularıyla, bazen de kişiden kişiye bulaşabilir.
İshal tüm dünyada yaygın olarak görülmektedir. Dünyada her yıl 5 yaş altı çocuklarda yaklaşık 1,7 milyar ishal vakası vardır. İshalli hastalıklar, 5 yaş altındaki çocuklarda ölümlerin önde gelen ikinci nedenidir ve her yıl yaklaşık 525 000 çocuğun ölümünden sorumludur. Bu ölümlerin en önemli nedeni sulu dışkı nedeniyle olan sıvı kaybıdır. İshalli hastalıklar önlenebilen ve tedavi edilebilen hastalıklar arasındadır.1
İshal, özellikle 6 ay-2 yaş arası çocuklarda çok yaygındır. İlk 6 ay anne sütü dışında başka gıda almayan bebeklerde ishal görülme oranı daha azdır. Yaz aylarında k yiyeceklerin daha çabuk bozulması, tatil yerlerinde temizlik kurallarının tam uygulanamaması, beslenme alışkanlıklarının değişmesi ve sinekler nedeniyle ishal daha sık görülür.
İshal tedavisinde üç önemli ilke vardır. Bunlar hastanın beslenmesinin sürüdürülmesi, kaybedilen sıvı ve elektrolitlerin mümkünse ağız yoluyla geri konması ve hastanın zamanında hekime götürülmesidir. Çocuklardaki ishallerin büyük çoğunluğu hafif şiddettedir ve bu durumda çocuğun daha sık su ve sulu gıdalar tüketmesi, anne sütü alıyorsa anne sütüne devam edilmesi ve susuzluk bulguları açısından takip edilmesi yeterlidir. Ağır vakalarda vücuttaki su kaybı arttıkça, susuzluğa ek olarak dudak ve ağız kuruluğu, uykuya meyil, gözyaşında azalma, göz kürelerinde çökme, nabızda hızlanma, el ve ayaklarda soğukluk, derin veya hızlı solunum, idrar miktarında azalma, dalgınlık, kan basıncında düşme ve şok görülebilir. İshale kusma ve ateş eşlik ediyorsa, dışkıda kan ve mukus varsa, sıvı kaybını şiddetlendireceğinden mutlaka doktora başvurulmalıdır.
İshalin önlenmesine yönelik ailelerin alması gereken temel önlemler;
1. Musluk suları ve menşei bilinmeyen sular tüketilmemelidir
2. Çiğ sebze ve meyvelerin tüketiminde hijyene dikkat edilmelidir
3. Pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri tüketilmemelidir
4. Yaşamın ilk altı ayı için sadece anne sütü verilmesine özen gösterilmelidir
5. İyi kişisel hijyen ve gıda hijyenine dikkat edilmedir
6. Sabunla el yıkama ve el hijyenine dikkat edilmesi gerekir.
Kaynaklar :
1- HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI TOPLUM İÇİN BİLGİLENDİRME DİZİSİ-173